Tình huống:
Kính thưa Luật sư, tôi có sinh bé nhà tôi đến nay được 03 tháng. Tuy nhiên, vì lý do cá nhân nên tôi và gia đình chưa thể đi đăng ký khai sinh cho bé. Tôi muốn hỏi Luật sư về việc đăng ký khai sinh muộn có bị xử phạt hay không?
Tôi xin cảm ơn Luật sư.
Trả lời: Đối với câu hỏi của bạn, chúng tôi đưa ra quan điểm tư vấn như sau:
1. Về trách nhiệm đăng ký khai sinh cho con theo quy định tại Luật Hộ tịch 2014
Căn cứ theo quy định tại khoản 6 Điều 4 Luật Hộ tịch 2014 thì Giấy khai sinh là văn bản do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp cho cá nhân khi được đăng ký khai sinh.
Theo quy định tại Điều 15 Luật Hộ tịch 2014 về trách nhiệm đăng ký khai sinh thì:
“1. Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày sinh con, cha hoặc mẹ có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho con; trường hợp cha, mẹ không thể đăng ký khai sinh cho con thì ông hoặc bà hoặc người thân thích khác hoặc cá nhân, tổ chức đang nuôi dưỡng trẻ em có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ em.
2. Công chức tư pháp – hộ tịch thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc đăng ký khai sinh cho trẻ em trên địa bàn trong thời hạn quy định; trường hợp cần thiết thì thực hiện đăng ký khai sinh lưu động”.
Như vậy, theo các quy định nêu trên thì người có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ em là cha, mẹ hoặc người thân thích của trẻ. Theo đó, người có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ em phải đăng ký khai sinh trong thời hạn quy định là 60 ngày kể từ ngày trẻ được sinh.
Trường hợp người đi đăng ký khai sinh cho trẻ em là ông, bà, người thân thích khác theo quy định tại khoản 1 Điều 15 Luật Hộ tịch 2014 thì không phải có văn bản ủy quyền của cha, mẹ trẻ em, nhưng phải thống nhất với cha, mẹ trẻ em về các nội dung khai sinh (theo quy định tại khoản 2 Điều 2 Thông tư số 04/2020/TT-BTP ngày 28/5/2020 của Bộ Tư pháp).
2. Về việc đăng ký khai sinh quá thời hạn có bị xử phạt hay không?
Ngày 01/09/2020, Nghị định 82/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã đã chính thức có hiệu lực với nhiều điểm mới so với Nghị định 110/2013/NĐ-CP ngày 24/09/2013. Một trong những nội dung đáng chú ý được nêu tại Nghị định này là bỏ hình phạt cảnh cáo khi đăng ký khai sinh muộn cho con.
Cụ thể, trước đây, căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 27 Nghị định 110/2013/NĐ-CP thì sẽ phạt cảnh cáo đối với “người có trách nhiệm đăng ký khai sinh cho trẻ em mà không thực hiện việc đăng ký đúng thời hạn quy định”.
Thế nhưng, tại Điều 37 Nghị định 82/2020/NĐ-CP về các hành vi vi phạm quy định về đăng ký khai sinh đã không còn quy định về việc xử phạt đối với trường hợp đăng ký khai sinh quá hạn.
Như vậy, bạn hoặc người thân thích của con bạn khi thực hiện thủ tục đăng ký khai sinh quá thời hạn 60 ngày kể từ ngày con bạn được sinh sẽ không còn bị xử phạt.
Sở dĩ việc pháp luật không còn quy định về việc xử phạt đối với trường hợp đăng ký khai sinh quá hạn cũng xuất phát từ thực tế bởi thông thường những người dân đăng ký khai sinh quá hạn cho con thường là những chủ thể sau:
- Những người có hoàn cảnh khó khăn và chưa nắm rõ những quy định của pháp luật nên vi phạm.
- Những người gặp khó khăn, vướng mắc trong việc nộp và xuất trình khi đăng ký khai sinh theo quy định tại Điều 9 Nghị định 123/2015/NĐ-CP như: không có giấy chứng sinh; khó khăn trong việc xin văn bản của người làm chứng xác nhận về việc sinh trong trường hợp không có giấy chứng sinh; không xuất trình được giấy tờ tùy thân để chứng minh về nhân thân; không xuất trình được giấy chứng nhận kết hôn; gặp khó khăn trong việc xin xác nhận tình trạng hôn nhân…
Thấu hiểu những khó khăn, vướng mắc nêu trên của người dân, theo đó, trước đây chính quyền rất ít xử phạt đối với trường hợp đăng ký khai sinh muộn mà thường giải quyết đăng ký khai sinh ngay theo đề nghị của người dân.
Đến nay, Nghị định 82/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 (có hiệu lực pháp luật kể từ ngày 01/09/2020) đã chính thức bỏ quy định xử phạt đối với hành vi đăng ký khai sinh muộn cho trẻ nêu trên.
Tuy nhiên, Công ty Luật khuyên bạn nên đăng ký khai sinh sớm nhất có thể cho con bạn bởi quyền được khai sinh là một trong những quyền cơ bản của trẻ em đã được pháp luật quy định. Đồng thời, việc đăng ký khai sinh sớm cho con bạn cũng sẽ giúp bạn dễ dàng, nhanh chóng hơn trong việc đăng ký thường trú, đề nghị cấp thẻ bảo hiểm y tế, đăng ký nhập học…để đảm bảo quyền lợi cho con bạn như những trẻ khác.
