HỢP ĐỒNG ĐIỆN TỬ

Tình huống:

Hiện nay, công ty tôi đang có nhu cầu muốn ký Hợp đồng điện tử với các đối tác. Rất mong Công ty Luật có thể tư vấn cho tôi về giá trị pháp lý của Hợp đồng điện tử và những ưu điểm, hạn chế của Hợp đồng điện tử so với Hợp đồng bằng văn bản.

Cảm ơn Luật sư.

Trả lời: Liên quan đến câu hỏi của bạn, chúng tôi có quan điểm tư vấn như sau:

1. Quy định pháp luật về Hợp đồng điện tử

Khái niệm Hợp đồng điện tử đã được quy định tại Điều 33 Luật Giao dịch điện tử 2005 như sau: “Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu theo quy định của Luật này”.

Theo quy định tại Điều 10 Luật Giao dịch điện tử 2005 thì thông điệp dữ liệu được thể hiện dưới hình thức trao đổi dữ liệu điện tử, chứng từ điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và các hình thức tương tự khác.

Như vậy, có thể thấy pháp luật đã có những quy định cụ thể về khái niệm Hợp đồng điện tử. Theo đó, có thể hiểu Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới hình thức trao đổi dữ liệu điện tử, chứng từ điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và các hình thức tương tự khác.

2. Về giá trị pháp lý của Hợp đồng điện tử so với Hợp đồng bằng văn bản

Căn cứ khoản 1 Điều 119 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định hình thức giao dịch dân sự như sau: “Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản”.

Theo quy định tại Điều 34 Luật Giao dịch điện tử 2005 thì: “Giá trị pháp lý của hợp đồng điện tử không thể bị phủ nhận chỉ vì hợp đồng đó được thể hiện dưới dạng thông điệp dữ liệu”.

Đồng thời, tại Điều 14 Luật Giao dịch điện tử 2005 cũng quy định:“Thông điệp dữ liệu không bị phủ nhận giá trị dùng làm chứng cứ chỉ vì đó là một thông điệp dữ liệu. Giá trị chứng cứ của thông điệp dữ liệu được xác định căn cứ vào độ tin cậy của cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi thông điệp dữ liệu; cách thức bảo đảm và duy trì tính toàn vẹn của thông điệp dữ liệu; cách thức xác định người khởi tạo và các yếu tố phù hợp khác.”

Như vậy, từ các căn cứ nêu trên, có thể khẳng định hiệu lực pháp lý của Hợp đồng điện tử có giá trị pháp lý tương đương Hợp đồng được giao kết bằng văn bản.

3. Về ưu điểm, hạn chế của Hợp đồng điện tử so với Hợp đồng bằng văn bản

Hợp đồng điện tử và Hợp đồng bằng văn bản đều là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ với nhau.

Để khẳng định ưu nhược điểm của Hợp đồng điện tử so với Hợp đồng bằng văn bản, trước hết cần phải khẳng định được điểm khác nhau của hai loại Hợp đồng này, cụ thể:

Căn cứ các đặc điểm khác nhau giữa Hợp đồng điện tử và Hợp đồng bằng văn bản nêu trên, đồng thời căn cứ theo thực tế, có thể nhận định về những ưu điểm và hạn chế của Hợp đồng điện tử so với Hợp đồng bằng văn bản như sau:

Thứ nhất, về ưu điểm của Hợp đồng điện tử so với Hợp đồng bằng văn bản

– Giúp tiết kiệm về thời gian và chi phí: 

– Về thời gian: Các Bên đồng sẽ không mất thời gian đi lại, đàm phán. Đặc biệt đối với những trường hợp các Bên tham gia hợp đồng có khoảng cách xa về mặt địa lý.

– Về chi phí: Tiết kiệm chi phí cho việc in ấn văn bản, chi phí đi lại, chi phí lưu trữ Hợp đồng cho các bên. Theo đó, việc ký Hợp đồng điện tử sẽ chỉ phát sinh một số chi phí để thực hiện như: khoản phí cho Bên thứ ba, khoản phí mua phần mềm hợp đồng điện tử…

– Giúp hệ thống hóa quá trình lưu trữ, quản lý hồ sơ, dữ liệu Hợp đồng bởi nội dung Hợp đồng, các dữ liệu liên quan đều được thể hiện bằng văn bản điện tử và lưu trữ trên hệ thống điện tử của doanh nghiệp.

– Kết hợp với chữ ký số tạo nên giao dịch an toàn, thuận tiện, nhanh chóng cho các Bên tham gia Hợp đồng.

– Những phần mềm hợp đồng điện tử uy tín đều có tính năng lưu lại lịch sử ký (người ký, tên công ty, IP máy tính, thời gian ký …) khi tiến hành việc ký kết. Vì vậy, nếu có xảy ra tranh chấp, các bên đều có thể chứng minh được.

Thứ hai, về nhược điểm của Hợp đồng điện tử so với Hợp đồng bằng văn bản:

– Bị hạn chế về phạm vi áp dụng, theo đó, Hợp đồng điện tử không được áp dụng đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và các bất động sản khác, văn bản về thừa kế, giấy đăng ký kết hôn, quyết định ly hôn, giấy khai sinh, giấy khai tử, hối phiếu và các giấy tờ có giá khác.

– Khó xác định địa điểm ký kết Hợp đồng, nhất là đối với những loại Hợp đồng quốc tế dẫn đến khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp.

– Có thể có nguy cơ bị mất hoặc bị tiết lộ dữ liệu: Việc này có thể xảy ra khi các bên ủy quyền cho Bên thứ ba lưu trữ thông tin hoặc chứng thực dữ liệu. Vấn đề lộ thông tin do hacker mạng tấn công cũng là một trong những rủi ro cho các Bên trong việc giao kết và thực hiện Hơp đồng điện tử.

Như vậy, bên cạnh những ưu điểm, Hợp đồng điện tử vẫn có những nhược điểm, hạn chế nhất định so với Hợp đồng bằng văn bản. Do đó, để tránh những hạn chế nêu trên, chúng tôi lưu ý đến Công ty bạn một số vấn đề như sau:

– Công ty bạn nên lựa chọn Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký điện tử và Tổ chức cung cấp dịch vụ mạng uy tín đảm về tính bảo mật, quyền lợi của mình, tránh phát sinh rủi ro trong quá trình sử dụng Hợp đồng điện tử.

– Trước khi chính thức ký kết Hợp đồng, các bên cần tìm hiểu kỹ đối tác, xác định đúng căn cứ pháp luật áp dụng, tuân thủ những quy định liên quan đến hình thức của hợp đồng, chủ thể của hợp đồng, điều kiện hiệu lực của hợp đồng, quy trình giao kết hợp đồng, chế độ trách nhiệm do vi phạm hợp đồng và giải quyết tranh chấp phát sinh nếu có.

Trên đây là ý kiến tư vấn của Công ty Luật TNHH Đông Hà Nội liên quan đến câu hỏi của bạn.